Op dit moment investeert Nederland 2,2% van het bruto binnenlands product (bbp) in R&D. Dat is aanmerkelijk minder dan de VS en Zuid-Korea, maar ook dan buurlanden België en Duitsland en veel andere EU-landen, zoals Zweden. Nederland blijft al jaren onder de 3%-norm, ondanks eerdere ambities om de achterstand in te lopen.
Het demissionaire kabinet maakte daarom in juli 2025 bekend dat het onder leiding van Vincent Karremans, demissionair minister van Economische Zaken, 9 acties onderneemt om de haperende innovatie in Nederland aan te pakken.
Nederland staat namelijk wel in de top-3 van EU-innovatieleiders door onze ijzersterke wetenschap, goede opleidingen, digitalisering en publiek-private samenwerking, maar de innovatie-investeringen blijven achter. Op dat vlak zijn we slechts de nummer 9 binnen de Europese Unie.
Wat houdt het 3%-R&D-Actieplan in?
Het plan is opgesteld in samenwerking met het bedrijfsleven en kennisinstellingen en moet de Nederlandse investeringen in onderzoek en ontwikkeling (R&D) structureel verbeteren.
Minister Karremans (Economische Zaken): “We moeten eerst ons geld verdienen, voordat we het kunnen uitgeven. In Nederland ondernemen en werken slimme koppen en gouden handen, maar we halen te weinig uit innovatie. Daarom moeten we aan de slag om onze specialistische kennis vaker en beter naar de markt te brengen, publieke en private investeringen omhoog te krijgen en het aantal kennisintensieve bedrijven in Nederland te vergroten.”
Nederland wil 3% van de economie (het bruto binnenlands product, bbp) in 2030 investeren in R&D. Twee derde van deze financiering komt binnen dit Europese doel vanuit private investeerders en bedrijven, één derde is publiek vanuit overheid, onderwijs en kennisinstellingen.
Lees ook:
Om welke 9 actiepunten gaat het?
- Verkennen oprichting Nationaal Agentschap voor Disruptieve Innovatie (NADI)
Met deze publieke organisatie koopt de overheid als eerste klant baanbrekende innovaties in. In het buitenland zijn doorbraken zoals het internet, GPS, mRNA-technologie op deze manier opgeschaald. In de VS gaat het om DARPA. AI Plan schreef er dit opiniestuk over met tips specifiek voor Nederland: https://aiplan.nl/nadi;
- Oprichten R&D-lanceerplatform
Gericht kennisintensieve bedrijven naar Nederland halen of hier laten uitbreiden door het wegnemen van belemmeringen voor bijvoorbeeld toegang tot talent, ruimte of innovatieregelingen. - Mobiliseren € 3 miljard institutioneel kapitaal voor R&D-intensieve scale-ups
Startups groeien niet door tot scale-ups door gebrek aan financiering. Het kabinet gaat institutionele beleggers, zoals pensioenfondsen, hiervoor verder mobiliseren. - Vergroten experimenteerruimte voor technologische start- en scale-ups
Inzet op betaalbare toegang tot hoogwaardige experimenteerruimte voor diverse sleuteltechnologieën zoals de AI-fabriek. Groeibedrijven kunnen zo sneller ontwikkelen en opschalen. - Stimuleren van kennisvalorisatie
Een stevige impuls om goede ideeën uit de wetenschap vaker uit te laten groeien tot succesvolle bedrijven of toepassingen. Via ondernemerschap, spin-offs en beleid zoals standaard deal terms bij kennisinstellingen. - Verhogen beschikbaar technisch talent en arbeidsbesparende technologieën
Zet in op sectorale en regionale programma’s zoals het Versterkingsplan Microchiptalent en Techkwadraat om het tekort aan technisch talent structureel te verkleinen. - Oprichten van een EU-cofinancieringsvoorziening
Een structurele voorziening waarmee de overheid innovatie en technologie nationaal meefinanciert. Nu missen we zonder budget voor Nederland interessante EU-financiering. - Doorontwikkeling innovatie-instrumentarium
Optimaliseert bestaande regelingen, zoals de WBSO en PPS-toeslag, zodat bedrijven sneller, eenvoudiger en effectiever worden gestimuleerd om te investeren in R&D. - Nationale Investeringsinstelling
Publieke investeringsinstelling met focus op innovatie, technologie en verdienvermogen die financiering mogelijk maakt voor bedrijven die nu tussen wal en schip vallen.
Innovatiekracht krijgt flinke boost
Topsector ICT is blij met het 3%-R&D-Actieplan van Minister Karremans. “Voor een sterke economie is het cruciaal om te investeren in R&D, omdat met digitale sleuteltechnologieën, zoals AI, Cybersecurity Technologies en Neuromorphic Computing niet alleen het geld wordt verdiend in de economie van morgen, maar ook innovatieve oplossingen voor belangrijke maatschappelijke uitdagingen kunnen worden gevonden”, reageert Frits Grotenhuis, Directeur van Topsector ICT.
Dit is ook de boodschap van het Missiegedreven Innovatiebeleid en de Nationale Technologiestrategie (NTS) van het kabinet. Topsector ICT coördineert de Actieagenda’s voor 2 van de 10 prioritaire sleuteltechnologieën: de Actieagenda AI/Data en de Actieagenda Cybersecurity Technologies. De innovatiekracht van Nederland krijgt met het Actieplan en de Actieagenda’s een flinke boost. Dit versterkt niet alleen het verdienvermogen, maar ook de economische weerbaarheid én technologische onafhankelijkheid van Nederland.
Trio-interview met Techleap en Invest-NL
In aanloop naar de verkiezingen gaat tekstschrijver Ester Schop in gesprek met Stephanie Ottenheijm (Topsector ICT), Gert-Jan Vaessen (Invest-NL) en Myrthe Hooijman (Techleap) over het belang van samenwerking bij het verzilveren van digitale innovaties. Dit artikel verschijnt in september 2025 in de Digital Business-special van AG Connect.
Video
Bekijk onderstaand interview met Marc Zegveld, Managing Director unit ICT, Strategy & Policy bij TNO, waarin hij vertelt over het ondernemersklimaat in Nederland. Hij licht toe wat de kracht van Nederland is als het gaat over ondernemerschap en welke inspanningen nodig zijn om het ondernemersklimaat te verbeteren.