Topsector ICT presenteert met trots haar Jaarbeeld 2024. Hieruit kan worden opgemaakt dat Nederland het goed doet als het gaat om digitalisering, maar dat er nog wel aandachtspunten zijn.
Steeds meer ICT-gedreven
De ICT-sector levert een belangrijke en groeiende bijdrage aan het Nederlandse Bruto Binnenlands Product (BBP). De snelgroeiende sector benadrukt het belang van ICT voor de economische ontwikkeling van Nederland. Eind vorig jaar was 4,4 procent van de Nederlandse bedrijven een ICT-bedrijf. In totaal gaat het om bijna 100.000 ICT-bedrijven. Hierbij moet worden opgemerkt dat veel bedrijven uit andere sectoren inmiddels ook behoorlijk ICT-gedreven zijn, zoals banken en de energiebedrijven, maar dat dat niet direct zichtbaar is in de cijfers. Als gekeken wordt naar ICT’ers in andere sectoren is het aandeel ICT in relatie tot het BBP dus substantieel groter.
KIA Digitalisering
Nederland wil ook in de toekomst economisch sterk, veilig en duurzaam blijven door strategisch te investeren in technologieën die maatschappelijk en economisch belangrijk zijn. Een belangrijke mijlpaal voor 2024 is de start van innovatie- en onderzoeksprogrammering binnen de eerste zelfstandige Kennis- en Innovatieagenda (KIA) voor digitalisering. Voorheen zat digitalisering verspreid over verschillende KIA’s, onder regie van verschillende topsectoren. Om gerichter te kunnen innoveren en kennis uit te wisselen en partijen beter te laten samenwerken binnen het onderzoeksveld, het bedrijfsleven en de overheid, is besloten een aparte KIA op te stellen voor digitalisering: de Kennis en Innovatieagenda Digitalisering – kortweg KIA D.
Nationale Technologie Strategie en 2 Actieagenda’s
Met de Nationale Technologie Strategie (NTS), die begin 2024 door het Ministerie van Economische Zaken werd gepresenteerd, wordt richting gegeven aan technologische ontwikkelingen en innovaties in Nederland. Deze strategie moet Nederland concurrerend houden in een snel veranderende wereld met technologische innovaties en de grote maatschappelijke uitdagingen aanpakken waar we voor staan, zoals de energietransitie, circulaire economie, gezondheid & zorg, landbouw, water & voedsel en veiligheid.
Een ander belangrijk doel van de NTS is het versterken van de strategische autonomie, zodat Nederland en Europa minder afhankelijk worden van andere landen voor cruciale technologieën. Hierbij wordt gericht geïnvesteerd in tien prioritaire sleuteltechnologieën, zodat bedrijven, kennisinstellingen en de overheid samen kunnen werken aan innovaties en onderzoeksprojecten. Hierbij gaat het om drie digitale sleuteltechnologieën: Artificiële Intelligence, Data en Cybersecurity Technologies.
Voor AI en Data gecombineerd, wordt onder regie van Topsector ICT, in nauwe samenwerking met relevante coalities en partijen, de Actieagenda AI/Data ontwikkeld. Hiertoe zijn eind 2024 de eerste stappen gezet. Ook voor Cybersecurity Technologies wordt een Actieagenda ontwikkeld, onder regie van Topsector ICT. Hierbij wordt zo veel mogelijk aansluiting gezocht bij de Kennis- en Innovatieagenda (KIA) Digitalisering. Het is de bedoeling dat de agenda’s nog dit jaar aan de Tweede Kamer worden gepresenteerd.
U leest meer over de Actieagenda’s, de KIA Digitalisering en andere belangrijke ontwikkelingen in de publicatie ‘Digitalisering: volle vaart vooruit!’.
Einde DBC en C2D
In 2024 hielden twee coalities op te bestaan: De Dutch Blockchain Coalition (DBC) en Commit2Data (C2D). DBC had als doel als kwartiermaker de kennis over en het gebruik van decentrale technologie te vergroten en daarmee de decentrale inrichting van de digitale infrastructuur in Nederland te versnellen. Na zeven jaar is dit doel bereikt en is het ecosysteem in staat de volgende stappen zelf te zetten.
Commit2Data (C2D) is het Nederlandse onderzoeks- en innovatieprogramma dat heeft gelopen van 2016 tot 31 december 2024 met een totale omvang van 62 miljoen euro publiek en 17 miljoen euro privaat geld. Met behulp van de innovatieve publiek-private aanpak van C2D heeft Nederland een voortrekkersrol gespeeld in big data-onderzoek. Topsector ICT bouwt hierop voort binnen de kaders van de Nationale Technologie Strategie (NTS) en de KIA Digitalisering met de eerdergenoemde Actieagenda AI/Data.
Innovatie- en onderzoeksprogramma’s
In 2024 zijn er vier programma’s voor Publiek-Private Samenwerking (PPSi’s) van start gegaan op het gebied van innovatie en onderzoek, langs de lijnen van de KIA Digitalisering. Twee op het gebied van AI, één op het gebied van Data en één op het gebied van Software Technologies and Computing:
• Large Language Models (LLM’s), in samenwerking met de Universiteit Twente, de TU Eindhoven, AMC, Radboud Universiteit en TNO-ICT
• Responsible AI, in samenwerking met SIDN fonds (lees hier het verslag van het matchmaking-event)
• AI/Data in sectoren, een cross-over call met de topsectoren Tuinbouw & Uitgangsmaterialen (T&U), Agri & Food (A&F) en Water & Maritiem (W&M), in samenwerking met de KIA Landbouw, Water en Voedsel
• Digitale Product Paspoorten (DPP’s), in samenwerking met Regieorgaan SIA
Naast bovengenoemde PPSi’s zijn er twee innovatie- en onderzoeksprogramma’s van NWO-KIC gestart in 2024:
• Cross-over-call Dataspaces voor de energietransitie
• Digital Twinning: multidisciplinaire simulatie voor beter en actueel inzicht
In de spotlight: het mkb
Wat verder opviel in 2024 is dat het gebruik van digitale technologieën binnen het midden- en kleinbedrijf (mkb) nog altijd groeit. Vorig jaar zette 81,5 procent van het mkb deze technologieën in, tegen 80 procent in 2022. Vooral de adoptie van AI liet binnen het mkb een grote stijging zien: van 13,4 procent in 2023 naar 23,1 procent een jaar later. De cloud-adoptie steeg voor het mkb in diezelfde periode van 61,2 procent naar 71 procent.
Verder heeft Topsector ICT in 2024 de samenwerking met ROM-NL, Techleap en Invest NL geïntensiveerd. Met de Mkb-Innovatiestimulering Regio en Topsectoren (afgekort de MIT-regelingen) zijn er vorig jaar maar liefst 22 netwerkactiviteiten van diverse coalities met financiële steun van Topsector ICT georganiseerd. In 2023 waren dit er nog drie. Vorig jaar kregen daarnaast 5 mkb-bedrijven met steun van Topsector ICT hulp van een Innovatiemakelaar, tegen 3 mkb’ers in 2023. In dit artikel in Dutch IT Channel leest u meer over deze mogelijkheid en vertelt het Rotterdamse bedrijf Docklab wat het aan de subsidieregeling heeft gehad:
Lees ook:
Internationalisering
Ook in 2024 steunde Topsector ICT weer diverse missiereizen naar en Nederlandse paviljoens op strategische beurzen, waaraan meer dan 150 bedrijven hebben deelgenomen. Het gaat om de volgende strategische techbeurzen:
* Mobile World Congress (MWC) in Barcelona;
* Hannover Messe (Hannover);
* Forum International de la Cybersécurité (FIC) in Lille (tegenwoordig heet deze beurs InCyber Forum Europe);
* RSA (San Francisco).
Daarnaast werd er een innovatiemissie AI in Health georganiseerd en vond er een verkenning van een strategische samenwerking met de regio Asia-Pacific (Singapore, Japan, Taiwan en Zuid-Korea) plaats.
Wilt u weten wat mkb’ers, startups en investeerders hebben aan deelname aan de genoemde strategische beurzen? Lees dit artikel:
Digitale vaardigheden
Als het gaat om digitale vaardigheden staat Nederland op de eerste plaats in Europa, blijkt uit de Digital Economy and Society Index (DESI), de jaarlijkse index van de Europese Commissie die meet hoe ver EU-lidstaten gevorderd zijn op het gebied van digitalisering van economie en samenleving. In 2024 behaalde ons land een score van 54,5 procent, terwijl dit in 2023 nog 51,7 procent was (eveneens goed voor een eerste plaats). In diezelfde index staat Nederland op de vierde plaats als het gaat om digitale intensiteit, met een score van 78,6 procent. Bekijk het DESI-profiel voor Nederland.
Oplopend tekort aan IT’ers
Maar er zijn ook aandachtspunten. In de Network Readiness Index (NRI), een wereldwijde ranglijst die meet hoe goed landen voorbereid zijn om te profiteren van digitale technologieën, stond Nederland in 2024 op de zesde plaats. Dat is twee plaatsen lager dan vorig jaar. Nederland scoort met name goed op het gebied van bestuur (3e plaats) en technologie (eveneens een 3e plaats. Qua impact is Nederland met een score van 77,39 goed voor de 6e plaats. Maar de daling in de ranglijst ten opzichte van 2023 heeft vooral te maken met de relatief lage score in de categorie ‘mensen’. Dit geeft inzicht in hoe goed een bevolking (zowel individuen als werkenden) in staat is om digitale technologieën te gebruiken en er voordeel uit te halen. Met een score van 55,30 behaalde Nederland slechts de 20e plaats.
Nederland kampt al langer met een oplopend tekort aan ICT-professionals, één van de belangrijkste knelpunten om de wereldwijde ambities op het gebied van digitalisering waar te maken. Uit gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat het aantal ICT’ers eind 2024 – net als vorig jaar – ongeveer uitkomt op 670.000. Dit zijn niet alleen ‘harde’ IT-functies. Steeds meer beroepen hebben een groeiend ICT-aandeel. Deze cijfers kunnen variëren, afhankelijk van de gebruikte definities en classificaties van ICT-beroepen.
De resultaten benadrukken dat Nederland een sterke digitale infrastructuur en overheidsbeleid heeft, maar dat er aandacht nodig is voor het verbeteren van digitale vaardigheden en inclusie onder de bevolking.
Human Capital Agenda ICT
De Human Capital Agenda (HCA ICT) is een nationaal actieprogramma om het tekort aan ICT-professionals in Nederland aan te pakken, dat wordt geleid door het ministerie van Economische Zaken. HCA ICT streeft ernaar om tegen 2030 ten minste 1 miljoen ICT-professionals werkzaam te hebben in Nederland.
In 2024 is een uitvoeringsstrategie gelanceerd met de volgende actielijnen:
- Versterking van het ICT-onderwijs
- Bevordering van de keuze voor digitale banen
- Stimulering van zij-instromers
- Aanmoediging van bijscholing
- Optimalisering van randvoorwaarden
- Een programma gericht op het aanpakken van het tekort aan cybersecurityspecialisten in samenwerking met dcypher en het Platform Talent voor Technologie (PTvT).
Lees dit dubbelinterview met Frits Grotenhuis, directeur van Topsector ICT en Pieter Moerman, directeur van PTvT:
Communicatie
Tot slot werden er in 2024 grote stappen gezet op het gebied van Communicatie en PR. Topsector ICT en de KIA Digitalisering werden vorig jaar officieel gelanceerd als zelfstandig merk en kregen ieder een Nederlandse en Engelstalige website. We lieten ook vier video’s maken, groeiden naar meer dan 2000 volgers op LinkedIn, gaven in totaal 11 nieuwsbrieven uit, waarmee we 12.000 mensen bereikten en informeerden via de media ruim 44 miljoen mensen.
Wilt u ook niets missen?