Artificial Intelligence (AI) biedt veel kansen voor mensen, organisaties, overheden en de samenleving. Met deze nieuwe technologie dienen zich allerlei oplossingen voor complexe problemen aan, wordt ons dagelijks leven makkelijker en persoonlijker, en krijgt innovatie een enorme boost.
Maar er liggen ook serieuze risico’s op de loer, zoals bias in data en AI-algoritmes die tot discriminatie leiden, schending van privacy rechten, veiligheidsissues, impact op het milieu, manipulatie, desinformatie en polarisatie. De nog prille (juridische) kaders over het verantwoord en veilig omgaan met AI, zoals de Europese AI Act, bieden helaas nog weinig houvast. Die kaders zijn voor een verantwoorde ontwikkeling en toepassing van AI in de praktijk nog moeilijk toepasbaar. En dat terwijl er juist een grote behoefte is aan praktische tools en heldere richtlijnen om verantwoord om te gaan met data en algoritmes. De razendsnelle ontwikkelingen in AI, zoals generatieve AI, maken dit probleem extra urgent.
Verantwoord en veilig gebruik van AI
De uitdaging op dit moment is om concrete handelingsperspectieven te ontwikkelen om AI op een verantwoorde en veilige manier in te kunnen zetten. Hier wordt bijvoorbeeld in Nederland al aan gewerkt in de zogenaamde ELSA Labs, waarin juist de ethische, juridische en maatschappelijke aspecten van digitalisering en AI centraal staan. ELSA Labs – samenwerkingsverbanden tussen kennisinstellingen, bedrijven, maatschappelijke organisaties en de overheid – zijn een inspirerend voorbeeld van hoe de ontwikkeling van verantwoorde, mensgerichte AI-toepassingen vorm kan krijgen.
Deze call waarin SIDN fonds en Topsector ICT samenwerken is gericht op het concretiseren van kaders en tools om verantwoord gebruik van AI toe te passen in de praktijk.
Waar zijn we naar op zoek?
Voor deze call zoeken wij onderzoeksprojecten die praktische oplossingen en toepassingen ontwikkelen voor verantwoord gebruik van AI. Toepassingen kunnen gericht zijn op een specifieke sector of op een specifieke maatschappelijke uitdaging, maar het uitgangspunt is hierbij altijd dat het gaat om het concretiseren van hoe dat op een verantwoorde manier te doen. Hoe vertalen we de waarde gedreven principes en kaders die in het debat en in de regelgeving over responsible AI aan de orde zijn naar de praktijk? Het gaat hier dus niet zozeer om projecten die zich richten op ‘AI for good’, maar om projecten die handen en voeten geven aan uitgangspunten voor verantwoorde AI-ontwikkeling.
De call richt zich op:
- de ontwikkeling van praktisch toepasbare kaders, randvoorwaarden en ontwerpprincipes ( ‘by design’) voor verantwoorde AI en
- AI-toepassingen en oplossingen die daarop gebaseerd zijn.
Vragen die hierbij centraal staan, zijn:
- Wat zijn de implicaties van wet- en regelgeving in de praktijk? Waar zitten de uitdagingen en blinde vlekken? Wat zijn noodzakelijke randvoorwaarden en kaders voor verantwoorde AI ontwikkeling? Hoe kunnen we die wet- en regelgeving in de praktijk handen en voeten geven?
- Wat zijn goed toepasbare ontwerpprincipes voor verantwoorde AI ontwikkeling (denk aan ‘by design’ principes waarmee waarden als transparantie, uitlegbaarheid, veiligheid, toegankelijkheid en eerlijkheid in de praktijk werkbaar gemaakt kunnen worden?)
- Wat zijn best practices, sterke use cases die publieke waarden waarborgen en daarvoor concreet handelingsperspectief bieden
- Hoe kunnen we AI op een verantwoorde manier inzetten, waarbij we zowel maatschappelijke uitdagingen aanpakken als zorgen voor een duurzame en milieuvriendelijke integratie, gebaseerd op de genoemde uitgangspunten, randvoorwaarden en ontwerpprincipes?
De call in het kort
- Call opent op 20 januari 2025
- Deadline om een voorstel in te dienen: 31 maart 2025 om 13u
- Maximaal aan te vragen bedrag is 125.000 euro
Voorwaarden
- De aanvraag moet worden ingediend door een kennisinstelling,
- Het gaat om een consortium uit de quadruple helix (kennisinstellingen, overheidsorganisaties, bedrijven en maatschappelijke organisaties),
- Binnen het project wordt gebruik gemaakt van cofinanciering, die zowel in natura (in kind) als in contanten (in cash) kan plaatsvinden. Voor de kennisinstelling is financiering van maximaal 80% van de kosten mogelijk. Bovendien geniet een minimale private cofinanciering van 25%, eveneens in natura of in contanten, de voorkeur.
LET OP: Begin maart 2025 wordt een matchmaking evenement gehouden in Den Haag, waar partners met een projectidee en geïnteresseerden die zich bij een project willen aansluiten, fysiek met elkaar in contact kunnen komen.